Ο Έσπερος και ἡ Ζωή με τα δύο παιδιά τους Κυριακό και Θεόδουλο ζούσαν
στην Αττάλεια κατά τούς χρόνους του αυτοκράτορα Αδριανού (124) και ήσαν δούλοι ενός
πλούσιου ειδωλολάτρη, πού ονομαζόταν Κάταλλος. Ο Έσπερος και η οικογένεια του είχαν γίνει
χριστιανοί και με το πέρασμα του χρόνου δεν μπορούσαν να υποφέρουν να ζουν σ᾿ ένα
ειδωλολατρικό περιβάλλον και να υπηρετούν ανθρώπους που λάτρευαν τα είδωλα και
συχνά προσέφεραν θυσίες σ᾿ αυτά. Αισθάνονταν
ότι κατά τα σώματά τους ήσαν δούλοι, αλλά οι ψυχές τους είχαν αποκτήσει την ελευθερία,
που ο Χριστός τους χάρισε.
Πρώτα
ξεσηκώθηκαν τα παιδιά και ζήτησαν από τους γονείς τους να δραπετεύσουν. Η μητέρα τους, στην αρχή, τα συμβούλεψε να
κάνουν υπομονή, γιατί οι νόμοι του Ρωμαϊκού κράτους ήταν πολύ αυστηροί και επέβαλλαν
σκληρές ποινές στους δούλους που δραπέτευαν. Όμως και η ίδια αισθανόταν, καθώς και ὁ
σύζυγός της, ότι σ᾿ εκείνο το ειδωλολατρικό σπίτι η ζωή, για μια χριστιανική οικογένεια,
είχε γίνει ανυπόφορη. Έτσι, όλοι μαζί
κατέστρωσαν το σχέδιό τους. Μετά από ένθερμη
προσευχή, παρουσιάστηκαν στο αφεντικό τους τον Κάταλλο και με παρρησία του
δήλωσαν ότι αυτός μόνον στα σώματά τους έχει εξουσία και δικαιούται να τους
διατάσσει να εκτελούν τις εργασίες που τους αναθέτει. Όμως στις ψυχές τους δεν έχει καμία εξουσία και
δεν έχει δικαίωμα να τους επιβάλλει να ακολουθούν τις ειδωλολατρικές του
συνήθειες. Των ψυχών τους κυριάρχης είναι
ο Κύριος Ιησούς Χριστός, ο αληθινός Θεός και αυτόν μόνον πιστεύουν. Ο Κάταλλος ακούγοντας αυτά τα λόγια εξεπλάγη από
την τόλμη τους και προσωρινά, ώσπου να αποφασίσει τί να τους κάνει, έστειλε τα
παιδιά με τη μητέρα τους στο Τριτόνιο, σ᾿ ένα τόπο πού είχε ορισθεί να δουλεύει
ὁ πατέρας τους.
Όταν
αργότερα ο Κάταλλος γιόρταζε τα γενέθλια του γιού του, αποφάσισε να στείλει στους
χριστιανούς δούλους του κρέατα και κρασί, πού είχαν προσφέρει ως θυσία στα είδωλα.
Ο σκοπός του ήταν να τους δοκιμάσει αν θα
έτρωγαν από τα ειδωλόθυτα. Ὁ Κυριακός και
ο Θεόδουλος συσκέφθηκαν με τη μητέρα τους, κατάλαβαν το πονηρό σχέδιο του αφεντικού
τους και έριξαν τα κρέατα στα σκυλιά.
Όταν
ο Κάταλλος έμαθε για την προσβολή πού του έκαναν, διέταξε να βασανισθούν
σκληρά. Πρώτα κρέμασαν τα παιδιά και με
σιδερένια νύχια ξέσχιζαν τα σώματά τους. Οι γονείς τους παρ᾿ όλον τον βαθύ πόνο πού ένιωθαν
για τα βασανιστήρια των παιδιών τους, τα ενίσχυαν να μην λιγοψυχήσουν και να
μείνουν πιστά στον Χριστό μέχρι τέλους. Μετά
ο Κάταλλος διέταξε να ξεκρεμάσουν τα παιδιά και μαζί με τους γονείς τους να τους
δείρουν σκληρά και όλους μαζί να τους ρίξουν ζωντανούς να καούν σε δυνατό
καμίνι. Με αυτό τον τρόπο οι Άγιοι αυτοί
Μάρτυρες παρέδωκαν τις ψυχές τους στον Κύριο και έλαβαν τα στεφάνια του
Μαρτυρίου.
Το
πρωί της άλλης ημέρας, που είχε σβήσει η φωτιά, ακούονταν ψαλμωδίες μέσα από το
καμίνι. Όταν άνοιξαν όμως δεν βρήκαν
παρά τα σώματα των Μαρτύρων εστραμμένα προς ανατολάς, σαν να κοιμόνταν, χωρίς
καθόλου να τους αγγίξει η φωτιά.
Η Εκκλησία μας γιορτάζει
τη μνήμη τους την 2α Μαΐου.
Λειτουργικά
κείμενα
Απολυτίκιον
Τετράριθμον σύνταγμα τῶν Ἀθλητῶν
τοῦ Χριστοῦ, Ἕσπερον μέλψωμεν σύν τῇ συμβίᾳ αὐτοῦ, Ζωήν τήν θεόφρονα· οὗτοι γάρ
σύν τέκνοις Κυριακῷ καί Θεοδούλῳ, ἔλυσαν δι᾽ἀγώνων τῶν εἰδώλων τήν πλάνην.
Αὐτῶν Χριστέ ἱκεσίαις, πάντας ἐλέησον.
Κοντάκιον
Μαρτύρων τοῦ Χριστοῦ, τήν
τετράριθμον δόξαν, ὑμνήσωμεν πιστοί, εὐφημίαις ἀσμάτων, Ἕσπερον, Ζωήν, Κυριακόν
καί Θεόδουλον· οὗτοι ἤθλησαν μέχρι πυρᾶς καί θανάτου· οὗτοι στέφανον, τῆς
ἀφθαρσίας λαβόντες, αἰτοῦσι σωθῆναι ἡμᾶς.
Μεγαλυνάριον
Φάλαγξ τῶν Μαρτύρων τετραμελής,
τετράφωτος λυχνία οὐρανίου θείου φωτός, Ἕσπερε Ζωή τε μετά τοῦ Κυριακοῦ καί
Θεοδούλου ἅμα, κόσμῳ ἐδείχθητε.
