Πριν λίγες μέρες, το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική
Ακτοφυλακή δημοσίευσε τις τεχνικές προδιαγραφές προς διαβούλευση, για την αγορά
2 Περιπολικών Ανοιχτής Θαλάσσης (ΠΑΘ) ή Offshore Patrol Vessel (OPV). Και καθώς τα ΠΑΘ είναι μια κατηγορία πολεμικών
πλοίων από μόνα τους, δικαίως η σελίδα μας άνοιξε επίσημα την OPVάδα, με τη
διαδικασία να αναμένεται μακρά και ενδιαφέρουσα.
Καθώς όμως έχουμε μια σχετικά πικρή εμπειρία
από τη Φρεγατιάδα, και εσχάτως από την… Κορβετιάδα, με το σημερινό άρθρο, θα
προσπαθήσουμε βάλουμε τις σωστές βάσεις συζήτησης για το πρόγραμμα του
Λιμενικού, έτσι ώστε να μην υπάρξουν παρανοήσεις και διαστρεβλώσεις, από κάθε
λογής διαδικτυακά καφενεία, που εύκολα θα εκτρέψουν την όλη κουβέντα. Οδηγός μας εδώ η ανάλυση με βάση τη λογική και
όσα γνωρίζουμε (χωρίς να έχουμε ειδική πληροφόρηση από το Λιμενικό), που
προσφέρουν απαντήσεις στα ερωτήματα που έθεσαν αναγνώστες μας.
Ερώτημα 1ο: Γιατί αγοράζει το Λιμενικό Περιπολικά Ανοιχτής
Θαλάσσης; Αυτό δεν είναι δουλειά του
Πολεμικού Ναυτικού; θα βγάλουμε το Λιμενικό στην Ανατολική Μεσόγειο;
Ναι,
το Λιμενικό είναι υποχρεωμένο να έχει ΠΑΘ. Κανονικά, σε κρίσεις επιπέδου Oruc Reis, αλλά
και Ιμίων, δεν πρέπει να στέλνουμε εξαρχής Ένοπλες Δυνάμεις. Στα Ίμια οι Τούρκοι έστειλαν πολίτες να βάλουν
την τουρκική σημαία ως προβοκάτσια, εμείς στείλαμε το ΠΝ, και μετά απάντησαν με
στρατιωτικοποίηση της έντασης.
Το Oruc Reis που μας απασχόλησε το 2020, είναι
ένα τουρκικό κρατικό ερευνητικό σκάφος, αλλά τυπικά δεν ανήκει στο πολεμικό
ναυτικό της χώρας. Οπότε η άμεση αποστολή
φρεγατών του δικού μας Πολεμικού Ναυτικού ήταν μια λύση ανάγκης, καθώς δεν
υπάρχει “υποκατάστατο για το εκτόπισμα” (there is no replacement for
displacement). Τη δουλειά μιας φρεγάτας
δεν μπορεί να την κάνει μια κορβέτα, τη δουλειά ενός ΠΑΘ δεν μπορεί να την
κάνει ένα μικρό περιπολικό. Αν είχαμε
ΠΑΘ θα μπορούσαμε να στείλουμε να “παρακολουθεί” τη δραστηριότητα του Oruc
Reis, με το ΠΝ σε απόσταση, για να επέμβει αν χρειαστεί.
Αλλά και πέρα από αυτό δεν είναι σωστό να
στρατιωτικοποιούμε κάθε ναυτικό περιστατικό, στέλνοντας πολεμικά πλοία. Ούτε οικονομικά συμφέρον είναι, να στέλνεις
μια φρεγάτα 3.500 τόνων με 150 στελέχη, αντί ένα ΠΑΘ με 30 ή 40 άτομα.
Ερώτημα 2ο: Γιατί να μην έχει το ΠΝ τα ΠΑΘ, και να τα έχει
το ΛΣ;
Το
ξαναλέμε, ένα ΠΑΘ στο ΠΝ αυτομάτως γίνεται πολεμικό πλοίο, ενώ ένα ΠΑΘ στο ΛΣ
είναι πλοίο σώματος Ασφαλείας. Ως τύπος
σκάφους βέβαια μπορεί να υπηρετεί και στο ΠΝ και στο Λιμενικό. Άλλωστε, το ΠΝ
έχει “κάτι σαν ΠΑΘ”, τις κανονιοφόρους. Αλλά
πράγματι, αγορά τέτοιων σκαφών θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και πολλά χρόνια από
το Ναυτικό. Προφανώς όμως, καλά κάνει
και προηγείται εδώ το Λιμενικό.
Ερώτημα 3ο: Γιατί
δεν είχε μέχρι τώρα ΠΑΘ το Λιμενικό;
Για λόγους οικονομικούς, αλλά και
επιχειρησιακούς. Μέχρι να αρχίσει η
συζήτηση για την Ελληνική ΑΟΖ και τις τουρκικές διεκδικήσεις στην Ανατολική
Μεσόγειο, το ΛΣ χρειαζόταν πολλά και μικρά σκάφη για τα χιλιάδες ελληνικά
νησιά. Αλλά από κάποιο σημείο και μετά,
αυτό δεν είναι βιώσιμο. Δεν μπορούμε να
στέλνουμε πλοιάρια στην Ανατολική Μεσόγειο, ούτε πλοιάρια σε επιχειρήσεις
διάσωσης μεταναστών-προσφύγων, ένα ζήτημα που είναι σε ένταση τα τελευταία
χρόνια. Συνεπώς, τώρα που οι αποστολές
άλλαξαν, το ΛΣ χρειάζεται ΠΑΘ.
Ερώτημα 4ο: Γιατί τα ΠΑΘ του ΛΣ στις προδιαγραφές τους
προβλέπεται να έχουν τόσο ελαφρύ οπλισμό; “Μήπως τα θέλουμε για ταξί στους μετανάστες”
(διαβάσαμε και τέτοιο σχόλιο, δυστυχώς).
Το
ΛΣ με τα ΠΑΘ δεν θα κάνει πολεμικές επιχειρήσεις, θα κάνει αστυνομικές. Δεν είναι η δουλειά του να ανταλλάσσει
κανονιές με το Τουρκικό Ναυτικό. Αν
συμβεί κάτι τέτοιο, κάπου εκεί δίπλα είναι και το ΠΝ για να “προσφέρει” Harpoon
και τορπίλες από το πουθενά. Συνεπώς το
ΛΣ δεν χρειάζεται 3 ιντσών πυροβόλο, το οποίο όμως μπορεί να προστεθεί αν
χρειαστεί.
Ερώτημα 5ο: Αν
είναι έτσι, τότε δεν χρειάζεται καν όπλα;
Δεν ισχύει αυτό. Πολλές αποστολές του ΛΣ απαιτούν τη χρήση
βαρέος οπλισμού. Για παράδειγμα, η
καταδίωξη ή αναχαίτιση ενός εμπορικού πλοίου, απαιτεί τη ύπαρξη κάποιου όπλου
που θα είναι αποτελεσματικό σε στόχο τέτοιου μεγέθους. Οπότε σωστά το Λιμενικό ζητά πυροβόλο 30
χιλιοστών, χωρίς όμως να δίνει λαβή στους Τούρκους ότι “κλιμακώνουν οι Έλληνες
με βαριά πυροβόλα”.
Ερώτημα 6ο: Γιατί να μην βάλουμε στα ΠΑΘ SPIKE NLOS,
Harpoon, Exocet κλπ.;
Δεν
είναι αποστολή του ΛΣ να κάνει χρήση όλων αυτών των όπλων, αυτό αφορά το
Πολεμικό Ναυτικό. Αν απαιτηθεί, ίσως το
Λιμενικό να φροντίσει να υπάρχουν απαραίτητες υποδομές και υποδοχές για τέτοια
όπλα, τα οποία θα αγοράσει στο μέλλον, ή θα πάρει από τα αποθέματα του
Ναυτικού. Αλλά μην το παρακάνουμε,
εξηγήσαμε ποιες θα είναι οι αποστολές των ΠΑΘ του ΛΣ. Από την άλλη μεριά, εφόσον πάρει και το
Πολεμικό Ναυτικό δικά του ΠΑΘ, αυτά θα χρειαστούν ισχυρότερα όπλα. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Για να μην μπερδευόμαστε, εδώ μιλάμε για το
πρόγραμμα των ΠΑΘ του Λιμενικού.
Ερώτημα 7ο: Δεν θα
μπορούσε να πάρει το Λιμενικό Σώμα κάποια φρεγάτα S του ΠΝ, και να την κάνει
ΠΑΘ;
Προφανώς θα ήταν μια λύση. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να πάρει τη
“Μπουμπουλίνα”, να της αφαιρέσει τους μεγάλους αεριοστροβίλους, τα βαρέα όπλα
κ.ο.κ. και να τη βγάλει στη θάλασσα με μικρό πλήρωμα, π.χ. με 40 ή 50 άτομα. Υπάρχουν όμως δυο θέματα:
·
Το ΠΝ χρειάζεται τις παλιές φρεγάτες για
κανιβαλισμό/προσπορισμό ανταλλακτικών
·
Το κόστος διατήρησης τους σε υπηρεσία
είναι πολύ υψηλό, σε σχέση με ένα νέο πλοίο
Αν δεν είχαμε τη λύση των Ευρωπαϊκών
πόρων, τότε ίσως η μετατροπή κάποιας παλιάς, μη εκσυγχρονισμένης S σε ΠΑΘ,
είναι μονόδρομος. Αν μάλιστα, δεν
βρεθούν άλλα κονδύλια και υπάρχουν μεγάλες ανάγκες, δεν αποκλείουμε να δούμε
κάποια παλιά φρεγάτα σε ρόλο ΠΑΘ.
Ερώτημα 8ο: Γιατί
να μην πάρουμε τότε Gowind 1000 ως ΠΑΘ, αν αγοράσουμε τις κορβέτες Gowind HN, ή
αντίστοιχα τις FCx-15 της Fincantieri, αν αγοράσουμε τις FCx-30HN, ώστε να
έχουμε ομοιοτυπία;
Αυτό δεν γίνεται. Το ΛΣ είναι υποχρεωμένο να ακολουθήσει
διαγωνιστική διαδικασία, καθώς τα χρήματα προέρχονται από Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά
Ταμεία, και συγκεκριμένα το Ταμείο για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Συνόρων.
Συνεπώς, ας μην ελπίζουν κάποιοι πως θα
κάνουν τα “κόλπα” που έκαναν με τις φρεγάτες. Άλλωστε, δεν υπάρχει κοινός τύπος αυτή τη
στιγμή μεταξύ ΠΝ και ΛΣ/ΕΛ.ΑΚΤ. Αν βγει
από τον διαγωνισμό, καλώς.
Ερώτημα 9ο: Αφού παίρνει ΠΑΘ το Λιμενικό Σώμα γιατί το
Ναυτικό παίρνει Παράκτια Περιπολικά; Τι
τα χρειάζεται; Μήπως απλά ήθελαν οι
Αμερικανοί να μας φορτώσουν τα 4 παλιά Island;
Αντιλαμβανόμαστε
πως οτιδήποτε από τις ΗΠΑ, καλύπτεται με ένα πέπλο συνομωσίας για πολλούς. Αλλά το ΠΝ ήθελε, και θέλει, μικρά πλοία, για
αποστολές που δεν μπορεί να κάνει το Λιμενικό, και δεν πρέπει κιόλας να τις
κάνει. Χρειάζεται να δείχνουμε, σε
διάφορα σημεία, πως υπάρχει στρατιωτική παρουσία, όχι αστυνομική. Και αυτό μπορεί να γίνει με ένα Παράκτιο
Περιπολικό και με τα χρώματα του Πολεμικού μας Ναυτικού.
Επίσης, πρέπει οι φίλοι μας να καταλάβουν κάτι.
Οι κυβερνήτες των πλοίων, δεν
γεννιούνται, “φτιάχνονται”. Και το ΠΝ
φτιάχνει από τους καλύτερους κυβερνήτες πολεμικών πλοίων παγκοσμίως. Οπότε τα μικρά πλοία του ΠΝ, εκτός του πολύ
σοβαρού επιχειρησιακού τους ρόλου στην άμυνα του Αιγαίου, παίζουν και το ρόλο
της “θερμοκοιτίδας” νέων καπετάνιων.
Ερώτημα 10ο: Γιατί δεν τα χτίζουμε στην Ελλάδα; Να τα δώσουμε στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά,
Ελευσίνας, Σύρου κ.ο.κ.
Το
ξαναλέμε, τα πλοία αυτά θα πληρωθούν από το Ταμείο για την Ολοκληρωμένη
Διαχείριση των Συνόρων. Θα γίνει
διαγωνισμός, όπου μέσα στους όρους του, δεν μπορεί να μπει περιοριστικός-ευνοϊκός
πως πρέπει υποχρεωτικά να κατασκευαστούν στην Ελλάδα. Η μόνη πρόβλεψη -που ήδη υπάρχει- είναι ότι θα
πρέπει να κατασκευαστούν εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Θυμίζουμε, πως ολόκληρη Γερμανία, έδωσε το
συμβόλαιο για τις νέες της φρεγάτες στην ολλανδική Damen (ναι αυτή που κάποιοι
εδώ στην Ελλάδα ισχυρίζονταν πως δεν ξέρει να φτιάχνει πλοία, και το 11515 ήταν
paper ship). Αν τώρα, ελληνικά ναυπηγεία
στην Ελλάδα φέρνουν ανταγωνιστική πρόταση, τότε ναι, θα φτιαχτούν κι εδώ. Αλλά αν είναι φθηνότερο π.χ. για την
Fincantieri να προτείνει τη FCx-15 με κατασκευή στην Ιταλία, δεν θα προτείνει
κατασκευή στην Ελευσίνα γιατί απλά θα χάσει τη δουλειά!
Ερώτημα 11ο: Να αγοράσουμε ένα σχέδιο της ALS, π.χ. το ALS
80 με όσα απαιτεί το Λιμενικό Σώμα;
Είμαστε
οι πρώτοι που θέλουμε -επιτέλους- να δούμε να πλέουν ALS ή άλλα πλοία ελληνικής
σχεδίασης στις θάλασσες μας. Εμείς
στηρίξαμε την ALS, και θα τη στηρίζουμε, όταν άλλοι ιστοχώροι, κατ’ ευφημισμό
αμυντικοί, προωθούσαν ανερυθρίαστα ότι τους έδινε διαφήμιση…
Αυτό μας δίνει το δικαίωμα, να εξηγήσουμε γιατί
είναι δύσκολο τώρα να αγοραστεί ένα σχέδιο της ALS για το ΠΝ. Η ALS είναι σχεδιαστική ομάδα, δεν είναι ναυπηγείο.
Χρειάζεται λοιπόν ναυπηγείο κι μια
ισχυρή εταιρία δίπλα της ώστε να μπορεί να προσφέρει τις Εγγυητικές Επιστολές
που απαιτούνται για το διαγωνισμό (συμμετοχής, αλλά και καλής εκτέλεσης). Αν τώρα, ένα Ελληνικό ή ξένο ναυπηγείο,
συνεργαστεί με την ALS για το πλοίο, τότε ναι, ίσως δούμε ένα δικό της OPV. Αλλά είναι δύσκολο.
Για την ιστορία, η ALS ωρίμασε κάποια σχέδια
της, αλλά δυστυχώς το ΠΝ τα πέταξε, κυριολεκτικά, στα σκουπίδια. Είναι μια άλλη ιστορία, δεν θέλουμε να την
πούμε εδώ. Αλλά αφού το ίδιο το ΠΝ, που
μπορεί να αγοράζει χωρίς διαγωνισμούς, άφησε “εκτός” μια ελληνική σχεδίαση,
γιατί πρέπει το ΛΣ να χάσει κοντά 200 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για
να αγοράσει με απευθείας ανάθεση;
Ερώτημα 12ο: Τα OPV
έχουν μικρή ταχύτητα (20 με 21 κόμβους), γιατί το Λιμενικό Σώμα έχει απαίτηση
για μεγάλη ταχύτητα (27 κόμβους); Μήπως
“φωτογραφίζει” κάποια σχεδίαση;
Πράγματι, τα ΠΑΘ συνήθως έχουν σχετικά χαμηλές
ταχύτητες, για λόγους κόστους. Οι υψηλές
ταχύτητες απαιτούν ή ισχυρούς diesel, ή αεριοστροβίλους. Ειδικά το τελευταίο απαιτεί και ύπαρξη
σύνθετων και ακριβών κιβωτίων ταχυτήτων. Έτσι τα ΠΑΘ έχουν χαμηλή ταχύτητα, και τη
γρήγορη καταδίωξη την κάνουν με το ταχύπλοο φουσκωτό που διαθέτουν ή με το
οργανικό ελικόπτερο.
Το Λιμενικό μάλλον δεν καλύπτεται από τέτοιες
ταχύτητες, και το θεωρούμε λογικό. Με
λίγα μέσα και τεράστιες θαλάσσιες περιοχές να καλυφθούν, χρειάζεται και υψηλές
ταχύτητες και μεγάλη αυτονομία. Συνεπώς
θεωρούμε λογικό να ζητά αυτό που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του.
Άλλωστε τις προδιαγραφές τις έχει βγάλει το
Λιμενικό προς διαβούλευση. Αν δεν
υπάρχουν τέτοιες σχεδιάσεις, ή δεν “βγαίνουν” οι απαιτήσεις, θα μπορέσουν να το
πουν οι ενδιαφερόμενοι κατασκευαστές. Η
διαβούλευση απαιτεί δημοσιοποίηση των παρατηρήσεων, συνεπώς αν ένας πιθανός
διεκδικητής, θεωρήσει πως “θίγεται”, τότε μπορεί να το πει ανοιχτά, πριν
ξεκινήσει καν ο διαγωνισμός. Και μπορεί
να το στείλει επίσημα, ή ανεπίσημα, και στα ΜΜΕ. Εδώ για τις φρεγάτες είδαμε μηχανισμούς
προώθησης λάσπης και fake news, που μάλιστα έπεισαν την Κοινή Γνώμη. Οπότε αν κάτι είναι αλήθεια, γιατί να μην
δημοσιευτεί κιόλας;
Ερώτημα 13ο: Τι χρειάζεται η “ηλεκτρική πρόωση”; Θα κυνηγά υποβρύχια το ΠΑΘ του Λιμενικού;
Όπως
έχουμε γράψει στην αρχή, δεν έχουμε μιλήσει με το Λιμενικό για λόγους σεβασμού
της πολύ σοβαρής δουλειάς που έχουν κάνει. Η διαβούλευση είναι στον “αέρα”, όποιος θέλει
αν τη διαβάσει προσεκτικά, και θα καταλάβει πως έχει αρκετή προεργασία. Αλλά η λογική επιτρέπει να καταλάβουμε γιατί
το Λιμενικό θέλει -αν είναι δυνατόν- ηλεκτρική πρόωση.
·
Αρχικά η ηλεκτρική πρόωση είναι το
μέλλον. Είναι και οικονομικότερη στη
χρήση, αλλά και πιο “ευέλικτη”. Κοστίζει
όμως περισσότερο ως εγκατάσταση, και απαιτεί πολύ καλούς μηχανικούς στο
μηχανοστάσιο του πλοίου.
·
Υπάρχουν αποστολές που απαιτούν “σιγή
ιχθύος”. Για παράδειγμα, η συνοδεία
ερευνητικού σκάφους που κάνει σεισμικές έρευνες, δεν μπορεί να γίνεται από
κοντά, αλλιώς υπάρχει αλλοίωση των αποτελεσμάτων. Αυτό κάναμε κι εμείς στους Τούρκους το 2020,
στέλνοντας αρκετά κοντά τις φρεγάτες μας.
·
Οι ηλεκτρικοί κινητήρες έχουν χαμηλό
κόστος συντήρησης.
·
Το πλοίο μπορεί να δεχτεί περισσότερο
συστήματα μελλοντικά.
Συνεπώς, αντί να “ψέγουν” κάποιο το
Λιμενικό που κοιτά το μέλλον, ας αναρωτηθούμε γιατί δεν επιλέξαμε ένα πλοίο με
τέτοια πρόωση για το Πολεμικό Ναυτικό.
Ερώτημα 14ο: Μπορεί το Λιμενικό Σώμα να επιχειρεί με τόσο
μεγάλα πλοία;
Μπορεί
να επιχειρεί και με μεγαλύτερα. Δεν
πρέπει να ξεχνάμε πως οι αξιωματικοί του Λιμενικού φοιτούν στην Σχολή Ναυτικών
Δοκίμων για ένα έτος, αλλά και μεγάλο ποσοστό τους προέρχεται από απόφοιτους
των Σχολών Εμποροπλοιάρχων του Υπουργείου Ναυτιλίας. Συνεπώς, έχουν και την απαραίτητη ικανότητα,
αλλά και εξαιρετική εμπειρία. Οπότε ας
μην τους προσβάλλουμε.
Ελπίζουμε πως με όλα τα παραπάνω δώσαμε τις
απαντήσεις σε μεγάλο φάσμα των προβληματισμών που έχει το κοινό μας για το
πρόγραμμα των Περιπολικών του Λιμενικού. Σίγουρα το θέμα θα μας απασχολήσει
ξανά καθώς είναι σημαντικό σε ενίσχυση του Σώματος, μπορεί να δώσει μεγάλες
δυνατότητες και κυρίως “άνοιγμα” σε αποστολές εκτός Αιγαίου. Αυτό δηλαδή που διαφαίνεται όλο και πιο
έντονα, ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί να ελέγξει και να υπερασπιστεί τεράστιες
θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που απαιτεί την ανάλογη πολιτική
στήριξη, το νέο αμυντικό δόγμα και βέβαια το απαραίτητο υλικό.
ΠΗΓΗ: navaldefence.gr